Cuba: Blogerunakax Internet «Offline» tuqitwa Wayru Martí Tuqin Aruskipapxi

Aka 22uru sata qallta phaxsit 2011 marat saraqkipanwa, mama Karen Caballero Marti wayrun sarayiripxamax, mä aruskipäwi wakicht’atayna,uka tuqinxa blogerunaka; : Yoani Sánchez, Orlando Luis Pardo Lazo ukjamarak Jaqinakat yatxatat- antropólogo khaya Universidad de la ciudad de Nueva York (CUNY), Ted Henken yatiqirinakapampi.
Akasti wali wakiskiripunitaynawa aka wayru Martí-takixa. Aka wayrusti EE.UU. uka markan qullqiñchatataynawa, akjam amtäwi tuqi Broadcasting Board of Governors [en]. Ukjamipansti aka Marti Wayrusti tata Castro kuntrarakiw sat’asiritayna, ukjamatwa khitinakatix EE.UU. wali munapayapki jupanakaru arxatasa.
Aka wayrusti jichha kutinxa, blogerunakamp aruskipañwa amtawayatayna. Uka blogerunakasti janiw Castro kuntrakisa ni jupampipkarakisa. Täqi jupanakasti aka jichha kast arskipäwi WEB 2.0 tuqit aruskipawayapxatayna. Yatiñasatakixa, Cuba markanxa janiw wali internet ukax utjkiti.
Tata Orlando Luis Pardo Lazo, jamuqatanak apsuri, blogapasti Boring Home Utopics, aka kunjamasa Internet «offline» ukaxa, uka tuqitwa aruskipayawarakitayna.:

janixay aka Cuba jach’a markanx internet ukax wal utjkchitixa, ukjamipanwa Internet “offline” tuqix yatiykipayasita. Blog uka qillqat yatiyäw aruskipäwinakax janixay internet tuqinkxchitixa jan ukasti discos, CDnaka, memorias flash, DVDnaka uka tuqin qillqantataxiwa, ukatsti täqi uka yatiyäwinakasti maynit maynitrak sariritayna

Mama Sánchez jupax aka “Blogger Academy” tuqinkiritaynawa, ukjamarus yaqhanakar WEB 2.0 yatichañatakirakiw yatichäwinak wakt’ayiritayna. Upasti sarakiwa”describió a: “Celularanakamamp ch’irwsuñkam yatiykipasipxama”, ukjam amuyumpiw «qillqaña» jamuqanaka, waruqatanaka ukjamaraki «tuitiyañs» SMS tuqs yaticht’arakiritayna.
Mayni tata Henken yatiqiripaw jiskt’atayna, sasina: kunas amtäwimaxa aka blog yatichañatakixa.
¿Khitirus yatiyäwinakamampix purta? ¿Estados Unidos markankirinakaru, Europankirinakaru, Asiankirinakaru, jan ukasti yaqha cubanunakarucha? ¿ukjamarus kunatsa aka internetanx qillqta, janixay khitis internetx sinti uñapkchitixa?

Aka utax ch’iqaxankiris kupixankiris ullart’akispawa. Ukjamarus internet tuqikirakiw jupanakarux puriristxa. Amuyañ sipanxa janiw khitis arsusiñasx munapkiti, ni mä wayrusa, ni mä televisionasa, ni mä qillqat yatiyawinkirinakasa. Ujamipanwa janiw internetxamax arsusiñanakaxatakix utjkiti.

Juk’ampisa internetar mantañx waljaninakaw jan amuyapkiti, ukjamipansti ch’amaskiwa taqinir yatiyañaxa. Ukjamtawa internet offline ukax yanapt’apxitaspa nanakpach aruskipasiñxa.
Arawiku qillqiri tata Antonio José Pontex, aka aruskipawinxa chikañchasiwayarakitaynawa, akjam sasinrakwa arst’awayatayna.

[S]apa kutiw juk’at juk’at jaqinakax yatiyawinakarux jan axsarapkxiti. Täqi uka axsarañanakasti aka machaq qillqaw yatiyawinak tuqiw chhaqtaski.

* Ukjamatwa aka wayru wakichawix ist’irinakaparux machaq internet (web 2.0) tuq yatiyañ-qillqaña-aruskipaña tuqitwa amuyt’ayawayarakitayna. Akat qhipanakarusti tata Ted Henken jupax juk’ampwa aruskipaskani aka Wayru Marti ukanx kunamas irnaqawinakapaxa uka tuqitsa, näkixay EE.UU. markan qullqiñchatachixa.
* Jamuqa Phil Guest, aka CC Licence BY-SA 2.0 tuq qhanstayata.

Aruskipäwimp qallantama

Amp suma, qillqirinaka Mantaña »

Guidelines

  • Taqpach amuy qillqatanakax mä moderadoran uñakipatawa. Mayat jilx jan amuy qillqatam apayamti, jan ukax spam ukjamaspawa.
  • Mayninakar yäqañamp uñjama. Jan wali amuy qillqäwinakamp qillqatanakax janiw aprobatakaniti.