- Global Voices Aymarata - https://aym.globalvoices.org -

Áfricataki paqallqu maravillas naturales ukatak chhijllasa

Categoria-naka: África Subsahariana, Botsuana, Kenia, Madagascar, Nigeria, Seychelles, Somalia, Sudáfrica, Tanzania, Zambia, Zimbabue, Citizen Media, Digital Activism, Fotografía, Medio Ambiente, Viajes

África markan jaqinakax chhijllapxaspaw paqallqu kust’at maravillas naturales utjki jallukanakataki, ukatw mä atipasïw maran mäkut mistsu. Ukat jichhakamax [1] [en] nayraqataruw chhijlläwinx jiltataski. Aka atipt’äwix global Seven Natural Wonders [2] [en] (Siete Maravillas Naturales) ukan yanapt’apamp wakicht’atawa, jichhatpachax tunka payan chaqanakaw taqpach suyu africanonakatak mayacht’ata.

Uñstayam ajllt’atanaka, ukat jichhamaran yaqha saririnakax jan yatiyat uñstapxkiti.

Delta del Okavango, Botsuana

[3]

Hipopótamonakax Delta del Okavango ukan tuyusipki, Botsuana, delta manqhax uraqpachat juk’amp jach’awa, John ukan Wikipediana, CC. Mayita.

Delta del Okavango [4] ukax delta manqhajax uraqpachats juk’amp jach’awa, jallu umampiw Okavango jawirar phuqhantata. Namibia markan irpiripax mä taypi hidroeléctrica uk lurañ amti, Okavango jawiran uma sarir askikipt’ayañataki, ukat ecologistanakax delta ukana fauna ukat flora jallukaruw amta wakichäwix jan walt’ayasp sapxiwa.

Arrecifes Wila Lamarqutata (Mar Rojo), Egipto, Sudán, Eritrea uksanakana
Wila Lamarqutax Océano Índico lamarqutan maysa amparapawa, akasti Áfricamp Asiampita jä ukjan uñjasi. Arrecifepaxa, waranqa päpatak pusitunka millas ukjats jilt’atawa (2000 km ukha), Egipto, Sudán ukat Eritrea jalluka marka thiyanak katxaru, ukat ukanx waranqa mäpatak jila challwanakaw layanakan utji.

Anthia goldfish in the Red Sea from Wikimedia commons. Image in the public domain. [5]

Antias challwa Wila lamarqutana, Wikimediata commons. dominio púbico ukan jamuqa.

Monte Kenia, Kenia 

Mount Kenya wall [6]

Pared del Monte Kenia, por Radu vatcu licencia CC 3.0

Monte Kenia sata qulluw juk’amp patan Kenian utji, African payïyi jach’apata qullupa, Kilimanjaro ukhjaru. Waranqa waranqa maranakaw khunu chhullunkhatamp imantatäna. Ecosistema sat Monte Kenian utjki ukatw chiq umx päwaranqa waranqa jaqinakatakix utji. Uka parkinx mä maranx 16000 ukja tumpir jaqinakw katuqapxi.

Avenida de los Baobabs sutini, Madagascar

Local people on the Avenue of the Baobabs, Morondava, Madagascar. Image on Wikimedia commons, in public domain. [7]

Morondava jakirinakax Baobabs uka thakinkapxiwa, Madagascarana. Wikimediata commons de dominio público ukana jamuqata.

Avenida de los Baobabs [8] [en]  ukan thakhipax willkajalanta Madagascar uksankiwa, Menabetuqina, Morondava ukat Belon'i Tsiribihina jalluka taypina. Baobabs ax kimsaqallq patak maranakaniwa, chiqtiw alayaru niya kimsa tunka ukha, ukat ukan jakirix sapakamakiw Madagascaran utjapxi. Jichha qhipa maranakanx yatiyäwinakankanwa, uka munti ch’uminx nina nakhtäwiw yanqhachana, ukjkamat walja quqanaka ukat jicha ayrut jacha quqanakas qala nakhantat uñjasi [9]

Qalarara Ch’umi Bemaraha Madagascar ukana, Madagascar

Tsingy de Bemaraha Strict Nature Reserve in Madagascar. Image on Wikipedia (CC-license-BY-3.0). [10]

Qalarara Ch’umi (Bosque de Piedras) ukax Tsingy ukjam sutimpi uñt’atawa, aka Reserva Natural Integral de Bemaraha de Madagascar ukana, Wikipediana mayita ( CC 3.0).

Tsingy de Bemaraha [11] Melaky uksanxTsingy Bemaraha ukax reserva natural ukhamawa, akasti niya jak’a Madagascar uksa willkajalanttuqinkiwa. Aka parkix UNESCOn Patrimnio de la Humanidad ukjam sutimp uñt’ataxiwa, ukan nayrïri uñacht’äwipax qalakam ch’umi jallukjam sutiniwa, ukasti ariptayata lapiaces ukanakaw uma manqhan thayamp utjayas utt’ayapxi, jallukanakaw bosque de piedras ukan utji.

Roca Zuma, Nigeria

Zuma Rock near Abuja by Jeff Attaway on FlickR license (CC-BY-2.0). [12]

Roca Zuma ukax Abuya jak’ana, Jeff Attaway jupan Flickr tuqina, mayita (CC 2.0)ukata.

Roca Zuma [13] ukax mä monolitowa ukat 725 ukha chiqti, akasti Negeria thakhina Abuya uksan jikxatasi.ukatxa, aka thakhix “Puerta de Abuja” ukjam sutimp uñt’atawa».

Pico del Horno, Isla Reunión

Eruption at the Peak, April 2007 on FlickR by zatiqs (CC license-BY-NC-SA). [14]

Mult’sus phallir qullu (Erupción en el Pico), Qasaw phaxsin päwanq paqallqu marana, Flickrana zatiqs jupana mayita ( CC license NC-SA).

Le Piton Fournaise (El Pico del Horno)ukax mult’sus phallir qullu satawa, ukax isla Reunión Lamarquta Indico uksan jikxatasi. uraqpachan mult’sus phallir qullux uka maya sapakiw utjaski.

Atolón Aldabra, Seychelles

Aldabra Island, Seychelles on FlickR by Johny Shaw (CC-BY-2.0).

Isla Aldabra, Seychelles ukax Flickr ukana, Johny Shaw jupana(CC 2.0).

Aldabra [15]  Aldabra ukax uraqpachan payïri jach’a isljam uñt’atawa, ukat Seychells jallukataypinkiwa. Adabra ukax niya chiqpachax jaqina mantañapatx qhisphiyataxiwa, ukanx jillpachax jach’a tortuganakaw [16] [en]uraqpachan uka uraqin jakasipxi.

Monte Kilimanjaro, Tanzania ukana

Kibo on Mt Kilimanjaro by Chris 73 (CC-NC-BY). [17]

Kibo uka Monte Kilimanjaro ukana, Chris 73 jupana (CC-NC-BY).

Áfricana Kilamanjaro uka wali jach'a qulluwa [18] África [19] markana, aka uraqpachan uka qulluw juk’am patanki 5895 ukja chiqtasa jan khithits sariri. Ukat jichhax juk’atjam aka chhullunkhayata Kilimanjaro ukax juch’usaptaski, ukhamats uka kikiparakiw maya khunu chhullunkhayatanakax aka uraqpachan qhipartaski. Jichhakamax kunjams Kilimanjaro saraski ukjama, ukatxa, päwaranqa pätuk payani, ukat päwaranqa kimsa tunka kimsa ukha maratx janjamakiw khunu chhullunkhayatax utxkaspati.

Cráter del Ngorongoro, Tanzania ukana

A young male lion at the hunt in Ngorongoro Crater by Brocken Inaglory on Wikimedia (CC-BY-3.0). [20]

Ngorongoro uka p’iyanx mä maxt’a urqu leónaw katjaski, Brocken Inaglory jupana Wikimediapana (CC-BY-3.0).

Cráter del Ngorongoro [21] Ngorongoro uka sanq’a piyax jach’a mulxt’as phaller qulluwa, ukasti askinjam sum Arusha willka jalanttuqin uñjataski, Macizo del Ngorongoro ukax Tanzania uksatuqin jikxatasi. utatx África Oriental uksan sanq’a p’iyanx Fauna ukat flora ukat niya taqi kunayman jakirinakaruw qurpachi, ukat niyapuni 25000 ukja uywanakay sanq’a p’iyamanqhanx utjapxi.

Serengueti uksar sariri, Tanzania uksana

Wildebeest crossing the river by Stefan Swanepoel in Wikipedia (CC-BY-3.0). [22]

Ñuesax jawir makhataski, Stefan Swanepoel jupan Wikipediapana (CC-BY-3.0).

Serengetir mitmañax ukaw juk’amp jach’ax aka uraqpachanxa, taqi maranakansa, Ñuesan saratapatx qalltiw sum jirk’ata, Ngorongoro ukax khaysa Serengueti aynachtuqin Tanzania uksan qasawi phaxsita achuqa phaxsikam sum jark’at jikxatasi, kunawsatix maramit’añ katún qallti ukaxa: 750000 ukha cebranakaw uksar 1,2 waranqa waranqanaka ukha ñuesanakamp utjañatak nayr sarxapxi.

Sahara ch’usa pampa

Camels in Guelta d'Archei, Ennedi, north-east Chad. Image on Wikipedia (CC-BY-2.0). [23]

Kamillunakax Guelta d'Archeina, Ennedi, alax willka jalanta Chad uksana. Wikipediata jamuqata (CC-BY-2.0).


Sahara uka ch’usa pampax junt’uwa, ukat akaw juk’amp jach’ax uraqpachana. Sahara ukax akniri markanakw chinthaphi, Algeria markanaka, Chad, Egipto, Libia, Malí, Mauritania, Marruecos, Níger, Sahara Occidental, Sudán y Túnez uka markanaka. Sahara uka qhurpa aynachtuqinx niya ch’usapanx Sahel sas chimpump uñt’ataxiwa.

Blogueronakan amtanakapa
Walja maravillas naturales-anakaw ajllitat jithiqtayata, yaqhipa blogueronakax yaqha amtanakampiw jupanakan blogs ukanx yapantapxana. Ukat mä jaqthaptaw mak utjana, ukjamatx yaqhip markanakax walja kutiw uñstana, ukat yaqhipax markanakax janiw aytatakansa, inas sariripanakax utjchi,ukas ukjamanwa.

Cataratas Victoria, Zambia, Zimbabwe uksan jikxatasi

Cataratas Victoria [24] , ukax Zambia ukat Zimbabwe qurpasinkiwa, ukanakasti paqallqu maravillas naturales uraqpachan utjk ukatak nä ajllitajapxiwa.

Swimming at the edge of Victoria Falls in a naturally formed safe pool, accessed via Livingstone Island. Image on wikimedia commons, released into public domain by Ian Restall. [25]

Cataratas Victoria Falls uka thiyanakan tuyuski ma pisinana pachpa pachan utt’ayata, Isla Livingstone ukataki. Wikimedia commons ukan jamuqata, dominio públicota, lan Restall ukana.

Cañón del río Blyde, Sudáfrica 

Blyde jawiran phallirix Mpumalanga [26] utt’atawa, ukat Drakensberg uka araxanjam jikxatasi. Tunka suxta millas(26 kilómetros) chikankut chiqt’i, ukat päwaranq phisqapataka pies (762 mts)ukja mik’ayat utt’ata. Kañun ukax jilpachax wila ch’allat [27] utt’atawa.

The Weeping Face of Nature located in Blyde River Canyon. Image by Ptosio on Wikipedia (CC-BY-3.0). [28]

Pachamaman ajanupax Blyde jawiran jachaski. Wikipediana Ptosio jupan jamuqata (CC-BY-3.0)

Jan pächasimt kuna amuyunaks yapt’aña, kuna amuys yaparjam jaqsut ukjax akhar uka amuyunak qillqantata.